Mój pradziadek nazywał się Iwan Wierbickij. Urodzony w sierpniu 1917 r., zmarł w 1988 r. w wieku 71 lat. W marcu 1939 roku został powołany do Wojska Polskiego. Służył w Gdyni w Korpusie Piechoty Morskiej. 1 września 1939 roku rozpoczęła się II wojna światowa, nazistowskie Niemcy zaatakowały Polskę. We wrześniu 1939 r. Niemcy otoczyli i zdobyli batalion, w którym służył mój pradziadek i wszystkich żołnierzy wywieźli do Niemiec. Najpierw przebywali w obozie jenieckim, potem zostali wysłani na roboty przymusowe w prywatnych gospodarstwach rolnych. I dopiero po zakończeniu wojny, wziętym do niewoli polskim żołnierzom udało się wrócić do domu. Mój pradziadek resztę życia spędził z rodziną we wsi Bierezowiec w obwodzie grodzieńskim i pracował jako nauczyciel historii i języka niemieckiego. Służył razem ze swoim najlepszym kolegą, który później stał się jednym z najsłynniejszych białoruskich pisarzy – Janką Bryl (Iwan Antonowicz Bryl). Pisarz ten tłumaczył na białoruski dzieła polskich pisarzy, takich jak Konopnicka, Orzeszkowa, Różewicz i innych klasyków. Janka Bryl opisał, jak było w niewoli w swojej powieści „Ptaki i gniazda” (od biał. „Птушкі і гнёзды”). Napisał nawet list do mojego pradziadka, w którym wspominał ich wspólne czasy niewoli oraz ich dowódców. Bryl był także przewodniczącym Towarzystwa Przyjaźni Białorusko-Polskiej. Otrzymał odznakę „Zasłużonego dla kultury polskiej”. Po wojnie mój pradziadek otrzymał medal „Za udział w wojnie obronnej 1939″. Niestety, zasługi mojego pradziadka dla narodu polskiego doceniono dopiero po jego śmierci, kiedy komuniści odeszli od władzy. Nagrodę honorową z rąk polskiego konsula otrzymała moja prababcia. Nasza rodzina starannie przechowuje rzadkie fotografie przypominające te historyczne wydarzenia.

Bardzo żałuję, że nie mogłam osobiście poznać mojego pradziadka. Tata tak wiele dobrego o nim nam opowiada… W 2022 roku nasza rodzina zdecydowała się przeprowadzić do Warszawy, abym miała możliwość zdobycia europejskiego wykształcenia. Z radością dowiedzieliśmy się, że w Warszawie jest tak wspaniałe liceum, w którym Polacy ze Wschodu witani są ze szczególną serdecznością. Po osobistym spotkaniu z Panią Dyrektor, wraz rodzicami, zdaliśmy sobie sprawę, że dokonaliśmy właściwego wyboru. Każdy nowy szkolny rok jeszcze bardziej utwierdza nas w słuszności naszej decyzji.

Daria Sharoiko

Wakacyjnych szlaków ciąg dalszy…

Muzea odgrywają kluczową rolę w zachowaniu i promowaniu dziedzictwa kulturowego oraz edukacji społecznej. Wizyta w muzeum to nie tylko okazja do obcowania z historią, sztuką i nauką, ale także do zrozumienia i docenienia osiągnięć ludzkości na przestrzeni wieków. Jednym z obowiązkowych punktów na szlaku wakacyjnym w Mołdawii powinno być Muzeum Historii i Etnografii. Obcowanie z jego bogatą kolekcją eksponatów, które ilustrują różnorodne aspekty naszego wspólnego dziedzictwa, przenosi w piękną podróż sentymentalną.

Muzeum Historii i Etnografii w mołdawskiej wsi Styrcza to dom, w którym dorastała pani Lilia Górska, dyrektorka zespołu „Styrczańskie Dzwoneczki”. To także dom, w którym od zawsze kształtowała się polska kultura, tradycje i obyczaje, niezależnie od panujących systemów politycznych.

Pani Lilia jest właścicielką tego miejsca, to była idea jej rodziny, aby przerobić budynek w muzeum i zapoznawać ludzi z polską kulturą. Po śmierci dziadka pani Górskiej, budynek stał pusty przez jakiś czas. W 2004 roku została podjęta decyzja o otwarciu muzeum w tym miejscu. Uroczyste otwarcie odbyło się 11 marca 2004 roku.

W okresie letnim przybywa mnóstwo turystów, którzy zwiedzają muzeum, cieszą się nie tylko ciekawymi pamiątkami i zbiorami, ale także podziwiają piękną naturą we wsi Styrcza. Drzwi muzeum zawsze są otwarte dla wszystkich miłośników historii i kultury. Właściciele chętnie oprowadzają po muzeum, pokazują wszystkie zabytki i przekazują atmosferę tego miejsca. Przy okazji, połowa eksponatów to osobiste rzeczy właścicieli muzeum, a niektóre z tych rzeczy sami mieszkańcy wsi przekazali na rzecz muzeum. Naprawdę warto odwiedzić to miejsce, żeby całkowicie zanurzyć się w atmosferze domu i docenić kultywowanie polskiej historii i tradycji.

Wiele emocji towarzyszy turystom podczas zwiedzania muzeum. Każdy odnosi się do tego miejsca z wielkim szacunkiem i ciekawością. Turyści są zachwyceni prawdziwymi przedmiotami, które kiedyś były używane przez etnicznych Polaków, zamieszkujących wieś. Ludzie szanują to, że właściciele muzeum zachowują historię i przedmioty definiujące polską kulturę. Oni są wdzięczni za to, że polskie tradycje rozpowszechniają się nawet w tak niewielkim miejscu, jak Styrcza.

Diana Turcan, Mołdawia

Wakacyjnych szlaków ciąg dalszy…

Wolontariusze polskiego stowarzyszenia „Polonia Pawłodara” w Kazachstanie, do których i ja należę, przeprowadzili akcję oczyszczenia i pomalowania cmentarza, na którym pochowani są Polacy, będący ofiarami represji w czasach sowieckiego reżimu totalitarnego. Cmentarz ten jest miejscem świętym dla wielu polskich rodzin, których przodkowie byli więzieni w obozach lub rozstrzeliwani w czasie represji politycznych.

Wraz z innymi podjęliśmy się zadania oczyszczenia cmentarza z gruzu, chwastów i innych zanieczyszczeń, a także pomalowania krzyży, mogił i pomników. Praca była ciężka, ale zrobiliśmy wszystko, co w naszej mocy, aby przywrócić cmentarzowi godny wygląd, a zmarłym szacunek.

Akcja ta była nie tylko okazją do uczczenia pamięci poległych Polaków, ale także okazją do zjednoczenia społeczności wolontariuszy w celu oddania hołdu ofiarom represji politycznych i pokazania, jak ważna jest dbałość o zabytki i pamięć o historii. Wszyscy uczestnicy akcji byli głęboko wzruszeni i wdzięczni za możliwość wzięcia udziału w tak znaczącym wydarzeniu.

Biriukowa Antonina

Wakacyjnych szlaków ciąg dalszy…

Pawłodar to miasto w północno-wschodniej części Kazachstanu, ma ponad 300 tys. mieszkańców, z których większość to muzułmanie. Mieszka tu wielu potomków Polaków, w tym także moja rodzina i bliscy. Przez całe dzieciństwo chodziłam do jedynego kościoła rzymskokatolickiego w moim mieście – kościoła pod wezwaniem św. Teresy od Dzieciątka Jezus.

Nasz kościół ma ciekawą i nieco tragiczną historię: większość katolików w Pawłodarze pojawiła się w XIX wieku, kiedy władze sowieckie represjonowały do naszego miasta wielu Polaków, Niemców i niewielką liczbę Ukraińców.

Wśród represjonowanych byli także księża, którzy nawet w trudnych czasach nie wyrzekali się wiary i potajemnie gromadzili w swoich mieszkaniach chętnych katolików, aby odprawiać nabożeństwa.

W 1978 r. wzrosła liczba katolików w mieście, a za zebrane pieniądze wiernych zakupiony był niewielki dom, w którym odprawiano wszystkie msze i kultywowano święta. W tym samym roku parafia ta została oficjalnie zarejestrowana.

W 1997 roku rozpoczęło się budowę obecnej świątyni w nowym miejscu i kontynuowano ją do 2001 roku. Świątynia została zbudowana dzięki sponsoringowi niemieckich organizacji katolickich i datkom parafian.

Na terenie kościoła wybudowano także piękny klauzurowy klasztor, w którym obecnie mieszkają siostry karmelitanki, które przybyły do Kazachstanu m. in. z Indii.

W świątyni jest także niewielkie muzeum, w którym znajdują się oryginalne materiały z lat ubiegłych, a mianowicie: fotografie, gazety, przedmioty osobiste pierwszych kapłanów, stary Biblie, a także fakty i wydarzenia historyczne opisywane ręcznie.

W chwili obecnej w naszym kościele działa chór, który zrzesza najzdolniejszych parafian w śpiewie i grze na instrumentach

Władze w przeszłości z całych sił starały się stwarzać trudności wierzącym, lecz były bezsilne wobec silnej wiary ludu, dzięki której wspólnota istnieje i rozkwita do dziś, stając się wielką duchową rodziną i udoskonalając świątynię codziennie.

Olga Biriukowa